Creativiteit en fantasie

De meeste kinderen hebben veel fantasie en creativiteit. Vooral jonge kinderen ervaren de druk nog niet heel erg dat iets mooi moet zijn of dat iets niet kan. Creatieve activiteiten zijn goed voor de taalontwikkeling, de fantasie, de emotionele uiting, de grote- en fijne motoriek, de cognitieve ontwikkeling en sociale vaardigheden.

Er wordt vaak gedacht dat creativiteit betekent dat je graag tekent of schildert. Creativiteit heeft echter niet alleen iets te maken met wát je doet, maar meer de manier waarop je iets doet: iets bedenken of doen wat anders is dan hoe je het altijd hebt geleerd. Creativiteit bestaat eigenlijk uit drie aspecten: vermogen / behoefte tot vernieuwing, probleemoplossend denken en / of handelen en creëren. Jonge kinderen zijn van nature creatief omdat ze nog geen vaste manieren hebben en kennen.

Bij het ontwikkelen van creativiteit komt ook zelfvertrouwen kijken. Kinderen met veel eigenwaarde zijn creatiever en durven sneller af te wijken van de geschepte verwachtingen. Je kan het ook andersom bekijken: creatieve kinderen hebben vaak meer zelfvertrouwen, omdat ze niet belemmerd worden door hun omgeving.

Ik vind het erg leuk om creatief met kinderen bezig te zijn. Zo knutselen we regelmatig. Ik probeer om met verschillende materialen en technieken te werken. We tekenen, schilderen, plakken, knippen, prikken, kleien of spelen met scheerschuim bijvoorbeeld.

Een kind heeft veel plezier in het bezig zijn en dat hoeft niet altijd tot een ‘werkje’ te leiden: lekker kliederen, met je handen voelen hoe je mooie kleuren maakt op een groot vel, gaten prikken in de klei. Kinderen leren zo verschillende materialen kennen door het te voelen, en ze leren meer mogelijkheden van hun eigen lichaam en kunnen kennen. Dat geeft de kinderen veel plezier en laat de fantasie op gang komen.

Het proces hierin is belangrijker dan het product. Ik verf al met jonge kinderen. In het begin leg ik een aantal druppels verf op een blaadje, de baby's/peuters mogen met hun vinger of hand door de verf gaan. Zo voelen ze de verf en ontdekken ze dat er op het papier iets gebeurd als ze hun hand bewegen, er blijft immers een streep achter. We kunnen ook met de kinderen knippen om het knippen. De stukjes papier mogen weggegooid worden of meegenomen worden naar huis.

We maken zowel knutselwerkjes waarbij ik iets bedacht heb, maar kinderen krijgen ook ruimte om zelf iets te bedenken. Kinderen kunnen zo materialen en technieken leren. Door steeds verschillende technieken en materialen aan te bieden wordt hun fantasie en creativiteit steeds verder geprikkeld en ontwikkeld door de verschillende mogelijkheden. We hebben een leeg blaadje voor ons om bijvoorbeeld zelf een tekening te maken. We werken ook met kosteloos materiaal. Kinderen kunnen zelf kiezen met welke materialen ze bijvoorbeeld een vlinder gaan maken.

Creativiteit is het vermogen om nieuwe dingen te bedenken en / of te creëren. Door creatief denken kun je originele oplossingen en vernieuwende werkwijzen uitdenken. Creativiteit kan betrekking hebben op het denken of op het doen.

Er is ook aandacht voor fantasiespel. Peuters spelen nog niet echt samen met andere kinderen. De meeste peuters zoeken elkaar wel al op om naast elkaar te spelen. Ze imiteren ook elkaar en leren zo dat een ander kind anders speelt. Op een gegeven moment gaan kinderen voorwerpen een betekenis toekennen. Dozen en kisten worden boten, stoeltjes worden een trein. Met een handtas ben je moeder en met een staart ben je een hond.

Speelgoed dat de creativiteit en fantasie bevordert is imitatiemateriaal zoals verkleedkleding, een dokterstas, een theeserviesje en lappen stof die in een oogwenk omgetoverd worden tot een hut, tent of huisje, maar ook tot een prachtige jurk of koningsmantel.

In het fantasiespel of rollenspel oefenen de kinderen om zich ergens een voorstelling van te maken. Het is een manier om zich in te leven in een wereld die buiten de eigen ervaring ligt. Door het doen alsof spel beleven kinderen gebeurtenissen, die zich niet in hun eigen leven voordoen. Op die manier kunnen kinderen een voorstelling krijgen van de gevoelens en ervaringen van anderen.

Ook kan de creatieve ontwikkeling bevordert worden door muziekinstrumenten, dansen, toneelspelen, zingen, voorlezen en rollenspel.

Een kind dat zich creatief ontwikkelt, ontwikkelt zich op meerdere ontwikkelingsgebieden tegelijk. Het ontwikkelt naast zijn creativiteit en fantasie, ook zijn fijne motoriek waarbij de oog-hand coördinatie vaak heel belangrijk is. Daarnaast leert een kind om problemen op te lossen en om te gaan met tegenslagen.